Jak wspierać rozwój dziecka? Kiedy reagować i podejmować odpowiednie kroki? Jak wyglada współpraca z przedszkolem i żłobkiem w tym zakresie?
Żłobek i przedszkole to miejsca, w których dzieci mają możliwość rozwijania swoich umiejętności i zainteresowań po okiem specjalistów. To często pierwsze doświadczenia bycia z dala od rodziców, rozłąki, co może skutkować dodatkowym obciążeniem psychicznym wrażliwej i nieukształtowanej w pełni osoby, ale również okres intensywnej absorpcji zewnętrznych bodźców, rozwoju kognitywnego i sensorycznego. To środowisko pełne fascynujących doświadczeń i nowych wyzwań, które przyczyniają się do wszechstronnego rozwoju maluchów.
Jak wspierać rozwój dziecka?
Posiadając nawet niepogłębioną wiedzę psychologiczną, zdajemy sobie jednak sprawę, że pierwsze lata życia mają niezwykłe znaczenie dla rozwoju dziecka. Dlatego tak istotne jest, aby ten czas został jak najlepiej wykorzystany. Powinniśmy tworzyć warunki sprzyjające, które pozwolą dzieciom maksymalnie rozwijać ich potencjał. Warto również pamiętać, że jeśli rozwój dziecka jest zagrożony lub odstaje od normy, należy zadbać o odpowiednie warunki, które wspomogą jego umiejętności i wiedzę, oraz zmniejszą ewentualne deficyty. Po pierwsze, powinniśmy zdawać sobie sprawę, że wsparcie rozwoju dziecka powinno być jak najbardziej naturalne. Musimy być świadomi, że do szóstego roku życia dziecka rozwój neurologiczny i psychologiczny jest najbardziej intensywny. W tym okresie tworzy się najwięcej połączeń nerwowych niż przez całe życie. Intensywnie kształtuje się aparat mowy, słuchu, wzroku. Zobaczmy w szczegółach jak to wygląda:
Zmysł wzroku: W pierwszym roku życia dziecka rozwija się zdolność do ostrego widzenia na bliskie odległości, a także zdolność do rozpoznawania kształtów i kolorów. Około 2-3 roku życia dziecko zyskuje zdolność do rozpoznawania prostych obiektów i tworzenia z nimi wizualnych związków, a także do rozpoznawania osób i obiektów na podstawie ich kształtów i kolorów. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija zdolności do rozróżniania bardziej złożonych obiektów i do rozpoznawania podobieństw i różnic między nimi.
Zmysł słuchu: W pierwszych latach życia dziecko rozwija zdolność do rozpoznawania dźwięków i rozumienia prostych słów i zdań. Około 2-3 roku życia dziecko zaczyna posługiwać się pierwszymi słowami i zdolnością do rozumienia prostych poleceń. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija zdolności do słuchania i rozumienia coraz bardziej złożonych zdań, a także do rozróżniania dźwięków mowy i dźwięków otoczenia.
Zmysł dotyku: W pierwszych latach życia dziecko rozwija zdolność do odczuwania różnych tekstur i temperatur za pomocą dotyku. Dzieci w tym wieku często eksplorują świat za pomocą dotyku, badając różne przedmioty rękoma i ustami. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija bardziej precyzyjne zdolności dotykowe, takie jak chwytanie mniejszych przedmiotów i wykonywanie bardziej złożonych czynności manualnych.
Zmysł smaku: W pierwszym roku życia dziecka rozwija się zdolność do rozpoznawania różnych smaków i preferencji smakowych. Dzieci w tym wieku często badają świat za pomocą smaku, próbując różnych pokarmów i wyrażając swoje preferencje. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija zdolność do identyfikowania różnych smaków i rozróżniania między słodkim, kwaśnym, gorzkim i słonym.
Zmysł węchu: Zmysł węchu rozwija się już w pierwszych latach życia dziecka, ale jest mniej rozwinięty w porównaniu do innych zmysłów. Dzieci w tym wieku mogą reagować na różne zapachy w otoczeniu, ale nie mają jeszcze precyzyjnych zdolności rozpoznawania zapachów.
Zmysł równowagi: W pierwszych latach życia dziecka rozwija się zdolność do utrzymania równowagi i kontrolowania ruchów ciała. Dzieci w tym wieku uczą się chodzić, biegać, skakać i wykonywać różnorodne ruchy, co wymaga rozwijania zdolności równowagi. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija zdolności koordynacyjne, takie jak jazda na rowerze, skakanie na jednej nodze czy utrzymanie równowagi na różnych powierzchniach.
Rozwój poznawczy: W wieku od 1 do 6 lat dziecko rozwija swoje umiejętności poznawcze w wielu obszarach. W pierwszych latach życia dziecko uczy się rozpoznawać obiekty, rozumieć przyczynowo-skutkowe związki, kształtować swoją pamięć i uwagę. Około 2-3 roku życia dziecko zaczyna posługiwać się słowami, rozumie prostą logikę i jest w stanie rozwiązywać proste problemy. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija zdolności myślenia symbolicznego, takie jak zabawa w udawanie, rysowanie czy konstruowanie z klocków. Dziecko zaczyna również rozwijać zdolności społeczne, takie jak empatia, rozumienie uczuć innych osób i nauka społecznych norm i zasad.
Rozwój emocjonalny: W wieku od 1 do 6 lat dziecko rozwija swoje emocje i umiejętność rozpoznawania i regulowania swoich uczuć. W pierwszych latach życia dziecko doświadcza różnych emocji, takich jak radość, smutek, złość i strach, a także uczy się wyrażać je w odpowiedni sposób. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija zdolności rozpoznawania i nazewnictwa emocji, oraz uczy się radzenia sobie z emocjami, takimi jak frustracja czy zazdrość.
Rozwój języka: W wieku od 1 do 6 lat dziecko rozwija swoje zdolności językowe w sposób dynamiczny. W pierwszym roku życia dziecko ucz się rozumieć i używać prostych słów, a także rozumieć polecenia i komunikować swoje podstawowe potrzeby. Około 2-3 roku życia dziecko zaczyna posługiwać się pierwszymi zdaniami i rozwija swoje słownictwo. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija zdolności komunikacyjne, takie jak zdolność do opowiadania, zadawania pytań, i wyrażania swoich myśli i uczuć w bardziej złożony sposób.
Powinniśmy również pamiętać, że każde dziecko rodzi się z szeregiem naturalnych zdolności i umiejętności, które my jako rodzice i wychowawcy możemy rozwijać i wspierać, lub zaniedbać i spowodować, że zanikną. Dlatego tak ważna jest praca z dzieckiem na różnych poziomach do trzeciego roku życia. Obserwacja i rozmowa z rodzicami dziecka pozwala nam, jako wychowawcom, zdobyć niezbędne informacje do pracy i wspierania naszego podopiecznego. Dlatego w naszych żłobkach i przedszkolach poświęcamy dużo czasu na swobodną zabawę, ale także stawiamy na różnorodne zajęcia, dzięki czemu każde dziecko ma możliwość pracować w obszarach, które go interesują, wzmacniając dodatkowo rozwój społeczny dziecka, tak istotny z punktu widzenia dalszego rozwoju i edukacji. Niemniej jednak, prawdziwe pytanie pojawia się, co my jako rodzice, wychowawcy i pedagodzy powinniśmy zrobić, kiedy zaniepokoi nas coś w zachowaniu, rozwoju naszego dziecka lub podopiecznego.
Po pierwsze, nie bójmy się o tym mówić. Rozmowa może nam pomóc zrozumieć, co się dzieje i znaleźć odpowiednią perspektywę. Czasami my jako rodzice albo wychowawcy dostrzegamy coś co może się wydawać zbyt małe lub nie ważne żeby poruszać ten temat, ale pamiętajmy kto pyta nie błądzi a w przypadku dzieci nie ma "głupich" pytań czy nie uzasadnionych niepokojów.
Dlatego nawet jeśli wydaje się że to nasza rodzicielska intuicja nas zwodzi, czy jako wychowawcy martwimy się na wyrost warto rozmawiać. Ponieważ możemy znaleźć odpowiedź na nasze pytania i od tego momentu podjąć działania.
Kiedy reagować i podjąć odpowiednie kroki
Coraz bardziej dostrzega się istotność okresu żłobkowego i przedszkolnego dla prawidłowego rozwoju dziecka, co pozwala odchodzić od starych przekonań, że ma jeszcze czas, nadrobi albo taki już jest. Dzięki temu rzadziej przypina się dzieciom łatki takie jak leniwe, niegrzeczne, marudne czy nieśmiałe. Zamiast tego, dostrzega się i zauważa ewentualne zaburzenia czy nieprawidłowości w rozwoju, co umożliwia podjęcie odpowiednich działań we wczesnym okresie. Dlatego też istotne jest, aby dzieci miały możliwość uczęszczania do placówek, gdzie pracują specjaliści, którzy mogą wspierać zarówno rodziców, jak i dzieci w razie potrzeby.
Często zadajemy sobie pytanie, kiedy reagować, jeśli zauważymy coś, co nas niepokoi. Możemy obawiać się, że zostaniemy postrzegani jako nadwrażliwi rodzice, ale tak naprawdę chodzi o dobro naszych dzieci. Jeśli coś nas niepokoi, warto o tym rozmawiać, nawet jeśli okaże się, że nasze obawy były nieuzasadnione i wszystko jest w porządku. Często pytamy się, kiedy reagować i podejmować odpowiednie kroki. Po pierwsze, jako rodzice, jeśli martwi nas zachowanie czy rozwój dziecka, powinniśmy porozmawiać z wychowawcami. Możemy umówić się na rozmowę, podczas której możemy zasygnalizować, co nas niepokoi. Dzięki temu osoby zaangażowane w pracę z naszym dzieckiem mogą zwrócić szczególną uwagę na problemy zasygnalizowane przez rodziców. Przez pewien czas obserwować dziecko i stwierdzić, czy dzieje się coś, co wymaga interwencji i jak powinna ona wyglądać. Rodzice mogą otrzymać wskazówki i zalecenia, a tutaj mamy cały wachlarz możliwości, takich jak praca z psychologiem, kontakt z poradnią psychologiczno-pedagogiczną czy logopedą.
Gdy obserwuje się zachowanie dziecka, które może budzić niepokój, wychowawcy i nauczyciele starają się nie wyciągać od razu diagnoz i konkluzji, ale zapraszają rodziców na rozmowę, aby omówić swoje obserwacje. Wspólnie ustala się kolejne kroki, jednak czasami może to być trudne doświadczenie zarówno dla rodziców, jak i dla placówki. Nie zawsze rodzice są gotowi na takie informacje i czasami mogą je negować. Współpraca z placówką i wychowawcami nie zawsze jest możliwa, a jedynym rozwiązaniem może być zmiana żłobka/przedszkola.
Ważne jest, aby placówka była wrażliwa na uczucia rodziców i ich obawy, jednocześnie starając się zapewnić wsparcie i informacje na temat dalszych kroków. Może być przydatne udzielenie rodzicom informacji o dostępnych zasobach i specjalistach, którzy mogą wesprzeć rozwój ich dziecka, takich jak psycholog, pedagog specjalny czy terapeuta zajęciowy.
Dodatkowo, kadra placówki powinna być zaangażowana w tworzenie i wykonanie planu działania, który może obejmować różnorodne podejścia, takie jak indywidualne plany wsparcia dla dzieci z różnymi potrzebami, modyfikacje w programie nauczania, specjalne metody nauczania czy dodatkowe zajęcia terapeutyczne. Ważne jest, aby podejście było holistyczne, uwzględniające rozwój dziecka we wszystkich aspektach, takich jak emocjonalny, społeczny, poznawczy i fizyczny.
Wspieranie rozwoju dziecka wymaga zaangażowania różnych specjalistów, rodziców oraz placówki w działania podejmowane na rzecz dziecka. Komunikacja, empatia i otwarte podejście do rodziców i ich obaw są kluczowe w procesie wspierania rozwoju dzieci w placówce. Wspólna praca i zaangażowanie mogą przynieść korzyści dla dziecka, rodziców i placówki, w celu zapewnienia optymalnych warunków rozwoju i nauki dla każdego dziecka.
Jak wyglada współpraca z przedszkolem i żłobkiem?
Współpraca między kadrą przedszkola lub żłobka a rodzicem dziecka wymagającego wczesnej interwencji terapeutycznej powinna być oparta na zrozumieniu, otwartości, komunikacji i wspólnym zaangażowaniu w dobro dziecka. Oto kilka kroków, które pomagają w efektywnej współpracy:
Komunikacja:
Regularna i jasna komunikacja między kadra przedszkola a rodzicem jest kluczowa. Wymiana informacji na temat obserwacji, postępów, trudności i planów terapeutycznych powinna być przejrzysta i zrozumiała dla obu stron. Wspólnie ustalane cele i oczekiwania wobec dziecka mogą służyć jako podstawa do dalszej pracy.
Wspólny plan działania:
Razem należy opracować plan działania, który będzie uwzględniał specjalistyczne potrzeby dziecka. Może to obejmować jak pisaliśmy wcześniej regularne spotkania z terapeutami, dostosowanie programu nauczania, modyfikacje w podejściu pedagogicznym, indywidualne plany wsparcia, jak również udział rodziców w terapii dziecka. Współpraca w ramach planu działania powinna być systematyczna i elastyczna, aby można było dostosowywać działania w miarę jak dziecko rozwija się i zmienia.
Wzajemne wsparcie i zrozumienie:
Rozumienie i akceptacja ze strony kadry przedszkola wobec specjalistycznych potrzeb dziecka oraz akceptacja rodzica wobec środowiska przedszkolnego są kluczowe. Wspieranie rodzica w zrozumieniu procesu terapeutycznego oraz udzielanie wsparcia emocjonalnego może pomóc w budowaniu zaufania i pozytywnej relacji między przedszkolem a rodziną.
Indywidualne podejście:
Dzieci wymagające wczesnej interwencji terapeutycznej często mają różnorodne potrzeby, więc ważne jest, aby kadra przedszkola indywidualnie podejście do każdego dziecka i dostosować podejście pedagogiczne do jego potrzeb. Współpraca z terapeutami, którzy pracują z dzieckiem, może pomóc w dostosowaniu działań w przedszkolu w celu wsparcia rozwoju dziecka.
Monitorowanie postępów:
Regularne monitorowanie postępów dziecka we współpracy między przedszkolem a rodzicem jest kluczowe. Wspólne obserwacje, dokumentowanie postępów i regularne oceny planu działania mogą pomóc w śledzeniu postępów dziecka i dostosowywaniu działań w miarę jak dziecko się rozwija.
Współpraca z terapeutami:
Współpraca z terapeutami, którzy pracują z dzieckiem poza przedszkolem, jest ważna w celu zapewnienia ciągłości terapii. Kadra przedszkola powinna utrzymywać regularny kontakt z terapeutami, uczestniczyć w spotkaniach zespołu terapeutycznego, aby aktualizować informacje dotyczące dziecka i wspólnie ustalać cele terapeutyczne.
Edukacja kadry przedszkola:
W przypadku dziecka wymagającego wczesnej interwencji terapeutycznej, istotne jest, aby kadra przedszkola była odpowiednio wyszkolona i miała wiedzę na temat specjalnych potrzeb dziecka oraz technik wspierających jego rozwój. Może to obejmować szkolenia dotyczące specjalnych potrzeb, strategii pedagogicznych, komunikacji z rodzicami i terapeutami, jak również sposobów radzenia sobie z trudnościami w zachowaniu dziecka.
Szacunek i empatia:
Szacunek wobec rodziców i ich roli w życiu dziecka, a także empatia wobec trudności, z jakimi się borykają, są kluczowe w efektywnej współpracy. Wspierająca, pozbawiona osądu i pełna zrozumienia postawa kadry przedszkola może pomóc rodzicom poczuć się zaakceptowanymi i zrozumianymi, co sprzyja budowaniu pozytywnej relacji.
Dostępność wsparcia:
Kadra przedszkola powinna być dostępna dla rodziców i otwarta na ich pytania, obawy i potrzeby. Regularne spotkania, konsultacje, a także możliwość kontaktu w przypadku pilnych sytuacji mogą pomóc w budowaniu zaufania i poczucia wsparcia ze strony przedszkola.
Wspólny cel:
Najważniejszym celem współpracy między kadra przedszkola a rodzicem dziecka wymagającego wczesnej interwencji terapeutycznej powinno być dobro dziecka. Wszystkie działania, plany i decyzje powinny być podejmowane z myślą o jego potrzebach i rozwoju. Wspólny cel powinien być jasno wyznaczony i stale monitorowany, aby zapewnić odpowiednie wsparcie dla dziecka.
Podsumowując, współpraca między kadrą przedszkola a rodzicem dziecka wymagającego wczesnej interwencji terapeutycznej powinna być oparta na komunikacji, zrozumieniu, elastyczności i zaangażowaniu w dobro dziecka. Wspólny plan działania, indywidualne podejście, monitorowanie postępów i wsparcie emocjonalne są kluczowe dla efektywnej współpracy.
Dlatego powinniśmy zrozumieć jako rodzice i wychowawcy jak ważnym jest proces wcześniej interwencji pod względem pedagogicznym i psychologicznym. Dzięki temu już od najmłodszych lat, tych najważniejszych lat rozwoju, w Żłobkach i Przedszkolach "Małe Cuda" możemy wspierać naszych podopiecznych i przygotować ich na dalszą przygodę jaką jest szkoła.
Comments